Қос газеттің 95 жылдық мерейтойына орай бірқатар ауқымды жұмыстардың атқарылғаны белгілі. Солардың ішіндегі аса маңыздысы «Қазақстан» газетінің алғашқы санының табылуы болатын.
Осыны негізге алған «Жайық Пресс» ЖШС ұжымы мерейтой қарсаңында «Қазақстан» кітабын шығарды. Бұл жағдай басшылықтың қазақ баспасөзінің тарихы жөнінде деректі фильм түсіруіне түрткі болды. Деректі фильмдегі басты кейіпкерлерді жергілікті азаматтар сомдады.
Жақында «Жайық Пресс» ЖШС бас директоры Жантас Сафуллин аталмыш фильмнің басты кейіпкерлерін сомдаған жігіттерге ризашылығын білдіріп, арнайы сый-сияпатын тапсырды.
– Жақында ғана түсірілген «Қазақстан» деректі фильмінің барша қазақстандық үшін маңызы зор деп ойлаймын. Себебі бұл фильмде қазақ баспасөзінің тарихы жатыр. Сол кездің қиыншылығына қарамастан, «Қазақстан» атты ұлтымыздың дербес газетін дүниеге әкелген ұлы тұлғалардың игілікті ісі ерлікпен пара-пар. Біз көрсетілім арқылы халыққа осыны жеткізуге талаптандық. Бұл фильмге түскен жігіттер ұлы бабаларымыздың арманы мен мұратын, олардың сол мақсатқа жету жолындағы күресін тамаша бейнеледі. Осы түсірілімге қатысқан жігіттер тарихта қалды, себебі бұл фильм – қазақ баспасөзінің тарихы мен Ғұмар Қараш, Бақытжан Қаратаев және Шәңгерей Бөкеев сынды Алаштың біртуар азаматтары жөнінде сыр шертетін тұңғыш түсірілім, – деген Жантас Набиоллаұлы басты кейіпкерлерді сомдаған жігіттерден өз қолтаңбаларын қалдыруды өтінді.
Су жаңа түсірілімде ағартушы ғалым, өз ұлтын жанындай сүйген ақын Ғұмар Қараштың ролін Қазталов ауданына қарасты Қараоба ауылындағы мектеп-гимназияның бұрынғы директоры Нұрғали Дүйсеков (қазіргі уақытта сол ауылдың әкімі), Бақытжан Қаратаевтың образын облыстық қазақ драма театрының әртісі Теміржан Матаев және Шәңгерей Бөкеевтің бейнесін Айдар Жарылғапов (облыстық қазақ драма театрының әртісі) сомдады. Қос деректі фильм де өз қызметкеріміз Наурыз Халитовтың ұйымдастыруымен сәтті шықты. Бұған кешегі салтанатты шарада болып, осы фильмдерді тамашалаған жұрт куә.
– Аталмыш фильмдер Жайық қалашығында түсірілді. Бұларды түсіру үшін облыстық ат спорты мектебінен жылқылар, «Жайық жарығы» ЖШС-нан ауыр жүк көтеретін техника (подъемник) және Орал қалалық ТҮКШЖТжАЖ мекемесінен “К-700” алдық. Бұлардан басқа бізге облыстық қазақ драма театрының ұжымы, Е.Пугачев атындағы және Ғ.Тоқай атындағы музейлер ұжымы көп көмектесті. Оларға ұжым атынан алғысымды айтамын.
Біз осы фильм арқылы есімдері бұрын қалың қазаққа белгісіз болып келген ұлт зиялыларының өмірін, олардың ұстанымын, сол бағыттағы еңбектерін жұртшылыққа таныстырдық. Кейінгі ұрпақ осы фильмдер арқылы, отаншылдықты бойларына қалыптастырсын, рух мықтылығын солардан үйренсін дедік. Осындай мақсатпен Алаш арыстарының бір кездері «Қазақстан» газеті арқылы айтқан сөздерін өздерінің аузына салдық. Бұл ретте «Қазақстан» газетіндегі араб тілінде жазылған мәтінді қазақшалаған әріптесіміз Қазбек Құттымұратұлының еңбегін айрықша атап көрсеткеніміз жөн. Мәтінді мәнеріне келтіре оқыған Бағдад Ізмағанбет пен операторлық міндетін мүлтіксіз атқарған Темірболат Тоқмәмбетов те көрсетілімнің жоғары бағалануына үлкен үлес қосты. Бір айта кететін жәйт, бабалардың қиын да мағыналы ғұмырын келер ұрпаққа таныстырып, оларды насихаттау мақсатында бұл жігіттер алтын уақыттарын бөліп, жұмыстан тыс уақытта ақысыз-пұлсыз жұмыстанды, жігіттердің бұл істерінің өзі кейінгілерге үлгі боларлықтай, – деді Жантас Набиоллаұлы.
Бұдан соң басты рольдерді сомдаған жігіттер сөйлеп, фильмдерді түсіру барысында кездескен қиыншылықтар мен күлкілі сәттерден естеліктер айтты. Олар әңгіме барысында бұл түсірілімнің тәрбиелік мәні зор екенін бірауыздан мақұлдап, оны міндетті түрде жалғастыру қажеттігін жеткізді.
Нұрғали ДҮЙСЕКОВ,Қазталов ауданына қарасты Қараоба ауылындағы мектеп-гимназияның бұрынғы директоры (қазіргі уақытта сол ауылдың әкімі):
– Маған деректі фильмге түсу жөнінде алғаш рет ұсыныс жасалғанда, аздап жүрексінгенім рас. Ұлы тұлғаларды ойнау оңай емес қой. Ойлана келе өзіме аталас, әрі жерлес болып келетін Ғұмар Қараш бабамның бейнесін сомдауға келістім. Жұрттың айтуынша, менің сырт келбетім бабамызға ептеп ұқсайтын көрінеді. Сол себепті де фильмді құрастырушылар Ғұмар Қараштың ролін маған ұсыныпты. Ұлы бабамызды сомдау – мен үшін үлкен бақыт. Егер осы көрсетілім жалғасын тапса, мен одан әрі түсуге дайынмын.
Теміржан МАТАЕВ,облыстық қазақ драма театрының әртісі:
– Маған Бақытжан Қаратаевтың образын сомдау міндеті жүктелді. Алаш арыстарын ойнау оңай болмады. Маман актер болғанымызбен, тарихта қалатын образға біраз тер төгуге тура келді. Басты кейіпкерлердің ойлы сөздері рухты күшейтіп, адам бойындағы отаншылдық сезімді арттырады екен. Егер осы көрсетілім арқылы Алаштың біртуар азаматы, белгілі мемлекет қайраткері Бақытжан Қаратаевтың арман-мақсатын халыққа жеткізе алсам, бабалар алдындағы бір парызымды өтедім деп ойлаймын.
Айдар ЖАРЫЛҒАПОВ,облыстық қазақ драма театрының әртісі:
– Мен көрсетілімде Алаш арыстарының бірі Шәңгерей Бөкеевтің бейнесін сомдадым. Осы ролім арқылы мен есімі бұрын-соңды белгісіздеу болып келген ұлт зиялысы Шәңгерей Бөкеевті халыққа таныстырдым. Соны өзіме мақтаныш тұтамын. Кезінде ұлтын сүйгені үшін қуғынға ұшыраған Алаш азаматтарын елге таныстырып, оларды кеңінен насихаттау – үлкен бір игілікті бастама. Бүгінгінің зиялылары бастаған бұл жұмыс тоқтап қалмай, жалғасын тапса деймін.
Айша ӨТЕБӘЛІ,
«Орал өңірі» газеті